چرا باید نگران بارشناختی توی وب سایت‌تون باشید

توی ۱۵۰ مورد آنالیز اخیری که ما در وب‌ادوایس داشتیم متوجه شدیم که اغلب وب‌سایت‌ها مشکلی دارن که بهش می‌گن «بالا بودن بارشناختی». به نظر می‌رسه این مشکل یه مشکل خیلی فراگیره و به همین جهت من قصد دارم بهتون بگم که چرا باید نگران این مسئله توی وب‌سایت‌تون باشید.

بارشناختی (Cognitive load) یعنی چی؟

در طراحی‌تعامل مفهومی‌ به نام «بارشناختی» وجود داره. «شناخت» یه اصطلاح علمیه که «فرایند فکر کردن» رو توضیح می‌ده. در واقع بالا بودن بار شناختی به این معنیه که فرایند فکر کردن توی وب‌سایت شما زمان زیادی رو نیاز داره.

هر کلمه، تصویر و یا حتی امکاناتی که توی وب‌سایت شما هست باعث میشه که کاربر نیاز به شناخت بیشتری شما داشته باشه. بنابراین هر کدوم از این المنت‌ها یه بار شناختی تولید می‌کنن و بخشی از تمرکز کاربر رو به خودشون اختصاص میدن.

در زمان طراحی باید سعی کنید تا جایی که ممکنه نیاز به «فکر کردن» رو برای انجام یه کار خاص به حداقل برسونید.

هرچه بار شناختی توی یک صفحه از وب‌سایت بیشتر باشه تمرکز روی موضوعات مورد نظر شما کمتره. علت اینه که تمرکز کاربر روی المنت‌های بیشتری تقسیم میشه. این چیزیه که اغلب تبدیل به چالش بیزنیس‌ها توی طراحی صفحه اصلی وب‌سایت میشه. تمرکز کاربر مهمترین عامل برای اینه که شما به اهدافتون برسید. به همین دلیل در زمان طراحی باید سعی کنید تا جایی که ممکنه نیاز به «فکر کردن» رو برای انجام یه کار خاص به حداقل برسونید.

دو نوع بار شناختی داریم، اصلی و فرعی

مردم میان به وب‌سایت شما سر میزنن تا اطلاعات به دست بیارن. میان تا یه چیزی رو در مورد محصول، سازمان و محتواهای شما بفهمن. اغلب هم چیزیه که خودشون قبلا نمی‌دونستن. __بارشناختی اصلی__یعنی تلاشی که ما برای جذب این اطلاعات جدید و رسیدن به اهدافمون انجام میدیم.

بعضی چیزهایی که طراحان استفاده می‌کنن باعث می‌شه که کاربر به پردازش ذهنی بیشتری نیاز داشته باشه در حالی که کمکی هم به فهم اونها از محتوا نمی‌کنه. مثلا نوع و حالت‌های مختلف فونت که در واقع هیچ معنای مستقلی ندارن. به این میگن بار شناختی فرعی که طراح باید حداکثر تلاشش رو بکنه که یا حذف بشه یا به حداقل برسه.

چطور می‌شه بارشناختی رو به حداقل رسوند؟

توجه و تمرکز کاربر یه منبع بسیار با ارزشه و به همین جهت باید خیلی محتاطانه و به دقت ازش استفاده بشه. بارشناختی دشمن این تمرکز و توجه هست، اما با توجه به این سه نکته می‌تونید اون رو تا حد زیادی کاهش بدید:

• تراکم دیداری رو کاهش بدید: لینک‌های بیش از حد، تصاویر بی ربط و تایپوگرافی‌های بی معنی و تزیینی باعث میشن که سرعت پردازش کاربر خیلی پایین بیاد. (البته توجه داشته باشید که لینک، تصاویر و تایپوگرافی‌های به جا از المنت‌های مهم و با ارزش طراحی به حساب میان. فقط نباید زیاده روی کرد.)
• بر اساس مدل ذهنی کاربر طراحی کنید: همه کاربرا بر اساس تجربه‌های گذشته خودشون یه پیش فرض‌هایی در مورد عملکرد وب‌سایت شما دارن. مثلا وقتی شما از همون چهارچوب یا کلماتی استفاده می‌کنید که اونها توی وب‌سایت‌های قبلی دیدن، این باعث میشه که خیلی مجبور نباشن چیزای جدیدی رو یاد بگیرن و سریعتر کاراشون رو توی سایت شما انجام بدن.
• __وظایف رو تعدیل کنید:__هرکاری مثل خوندن یه متن، به خاطر سپردن یه اطلاعات و یا گرفتن که تصمیمی‌که کاربر باید انجام بده رو شناسایی کنید. بعد برید دنبال موارد مشابهی بگردید که امکان جایگزینی دارن. مثلا ممکنه بتونید یه عکس رو دوباره تکرار و یا دو تا کار مشابه رو یکی کنید. طبیعتا نمیشه همه وظایف رو تعدیل کرد، اما هرکاری رو که بشه دوتا یکی کرد توی کاهش بارشناختی موثره.

البته که این همه چیزی نیست که میشه در مورد بارشناختی گفت و باز هم کارهای بیشتری هست که باید انجام داد. اما به نظر من اگه همین سه مورد رو توجه داشته باشید بخش مهمی‌از کار رو انجام دادید.